تبیین انقلاب اسلامی ایران با رهیافت فرهنگی – ایدئولوژیک

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، پایان‌نامه ارشد «تبیین انقلاب اسلامی ایران با رهیافت فرهنگی ـ ایدئولوژیک» توسط سمیه احمدی نگاشته شده است.

اکبر اشرفی، استاد راهنما و بهروز رشیدی، استاد مشاور این پایان نامه در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی بودند.

چکیده:

انقلاب اسلامی ایران یکی از مهم‌ترین پدیده‌های سیاسی – اجتماعی قرن بیستم است و به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر جهان اسلام و به خصوص ایران اسلامی قلمداد می‌شود.
انقلاب اسلامی ایران هم در پیدایش و هم در انگیزه و کیفیت مبارزه با همه انقلاب‌های جهان متفاوت بود. تردیدی نیست که هدیه غیبی بوده که از جانب خداوند برملت مظلوم و ستمدیده ایران عنایت شده است.
با مروری بر ریشه‌ها و ماهیت انقلاب اسلامی ایران می‌توان به وجه تمایز آن با سایر انقلابها پی‌برد. نقش برجسته عناصر فکری و فرهنگی، بویژه فرهنگ مذهبی در انقلاب اسلامی ایران کاملاً چشمگیر بود.
محور اصلی انقلاب اسلامی ایران اسلام و فرهنگ و ایدئولوژی شیعی بود. همه عناصر اعتقادی اسلام، در ساختن فرد وجامعه‌ای مبارز وانقلابی به گونه‌ای دخالت داشتند، نقش موثر و بی بدیل مجموعه آموزه‌ها و اندیشه‌های اسلامی، احکام فردی وجمعی و نیز اصول ارزشی و اخلاقی اسلام در ذهن و رفتار مسلمانان، انگیزه تحول‌آفرینی قوی و گسترده‌ای را در او ایجاد می‌کند.
انقلاب اسلامی ایران، همچون سایر انقلاب‌های بزرگ، قطعاً زمینه‌های عینی و مادی فراوانی داشته است، اما اگر اسلام و مکتب تشیع و آموزه‌های برخاسته از آن از یک سو و اعتقاد و باور عمیق مردم ایران به آن از سوی دیگر نبود، هرگز انقلابی رخ نمی‌داد. توجه کردن به مردم و نیازهای عالی او، حاکمیت انسان برسرنوشت خویش، ظلم‌ستیزی، برقراری عدالت و عدالتخواهی، استقلال‌خواهی و… تماماً آموزه‌های دینی و اسلامی هستند که انقلاب اسلامی ایران آنها را در رأس اهداف خود قرار داد و به عبارت دیگر مذهب تشیع به یک ایدئولوژی بسیج‌گر تبدیل شد که باعث حرکت سیاسی و جنبش مردم ایران شد.
دراین میان باید به نقش و نفوذ روحانیت وعالمان شیعه و تلاش‌های فکری و فرهنگی آنها به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تهییج وتشدید نیروی مبارز مردم ایران و به عنوان عاملی که میزان استفاده از فرهنگ‌های استثنایی را در تاریخ ملت ایران را تعیین می‌کند و در رشد و پیشرفت انقلاب نقش تعیین کننده‌ایی دارد و نیز کانون ترکیب وانسجام همه عوامل جهت‌دهنده این نیروی عظیمی انقلابی اشاره کرد.
براین اساس تبیین صحیح انقلاب اسلامی ایران با توجه به ویژگی‌های خاص آن، که باعث تمایز آن از سایر انقلابها شده است، نیازمند اتخاذ یک چارچوب فرهنگی ـ ایدئولوژیکی است.
این رهیافت تا قبل از وقوع انقلاب اسلامی ایران در حوزه نظریه‌پردازی انقلاب‌ها جایگاهی نداشت و از جمله تأثیرات انقلاب اسلامی ایران در این عرصه است. در این پژوهش به تبیین و بررسی انقلاب اسلامی ایران در چارچوب این رهیافت پرداخته شده است.
انتهای پیام/