مبانی علوم انسانی غربی، بر اساس بینش اسلامی نقد و واکاوی شود

آبت الله محمود رجبی قائم مقام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه در پاسخ به این سوال که امروز نیاز به تحول علوم انسانی امری قی و ضروری و اثبات شده است، چه راهکارهایی به منظور تحقق این فرآیند پیشنهاد می شود، گفت: از آن جا که ما معتقدیم علوم انسانی غربی بر اساس و مبنای سکولار بنا نهاده شده است، لذا این تحول و تولید علوم انسانی اسلامی، امروی ضروری و انکار ناپذیر است.

وی ادامه داد: نخستین قدم برای هر نوع حرکت در این زمینه و عرصه، آن است که مبانی علوم انسانی غربی، بر اساس بینش اسلامی نقد و واکاوی شود و پس از آن مبانی علوم انسانی، بر اساس دیدگاه اسلامی تولید شود. بنابراین تا این حرکت و اقدام صورت نگیرد، هر تلاش دیگری روبنایی و ظاهری خواهد بود که حداکثر در حد مُسکن می تواند تلقی شود اما در حقیقت نظام تفکر دانشگاهی ما و علوم انسانی را به همان شکل غربی خود محفوظ و نگه می دارد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه تاکید کرد: بنابراین در این راستا باید مراکزی که صلاحیت این کار یعنی امر تحول علوم انسانی را دارند، اقدام کرده و پا در صحنه نهند و مبانی علوم انسانی و علوم اجتماعی و بنیان های هر یک از رشته های خاص را مورد تعمق و تامل قرار داده و بر اساس بینش قرآنی و اندیشه عقلانی اسلامی آن ها را تدوین کرده و سپس وارد حوزه های مختلف شوند و بر اساس آن در مسیر روش مندی تجربه تعقل و استفاده از منابع دینی در موضوعات مختلف انسانی در گرایش ها و رشته های گوناگون گام بردارند.

 وی تاکید کرد: اگر ما از این کار مبنایی غفلت کنیم یا در ذهن ما این موضوع باشد که مثلا با تغییر یک سر فصل یا برگزاری دوره کوتاه مدت آموزشی، کار را به نتیجه رسانده و فیصله داده ایم، به خطا رفته ایم و این تفکر حاکی از عدم بینش دقیق از مبانی علوم انسانی بوده و از سوی دیگر نشان از عدم آگاهی از اندیشه های بنیادین علوم انسانی اسلامی دارد.

قائم مقام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تصریح کرد: لذا به نظر می رسد علیرغم تلاش ها و کوشش هایی که از اوایل پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفته است و ما نمی خواهیم آن ها را نادیده بگیریم، اما کار و اقدامی که بر بنیان اساسی استوار و مبتنی باشد و تحولی که بخواهد مسیری مشخص را طی کند و نقشه راه روشن پیش روی اندیشمندان قرار دهد، نداشته ایم.

آیت الله رجبی تاکید کرد: تحول علوم انسانی باید از مبانی هستی شناختی، انسان شناختی، روش شناختی و ارزش شناختی آغاز شود و علوم رایج موجود که بر اساس مبانی سکولار بنا شده، ابتدا باید نقد شود سپس در گام دوم باید تحقیق عمیق صورت بگیرد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اضافه کرد: در این صورت است که آغاز به کار کرده ایم و در واقع نقطه شروع پروسه تحول علوم انسانی، نقد اندیشه های موجود و رایج است که اگر این کار صورت بگیرد، نظام ما در برابر تفکرات سکولاریستی غربی واکسینه شده و به این ترتیب جوان را مجهز و قدرتمند در برابر تفکر غربی کرده ایم که هم هویت خود را حفظ خواهد کرد و هم می تواند در برابر این تفکرات، عرض اندام کند و نظرات متعالی تر و حتی قوی تر و کارآمدتر در برابر نظریات غربی ارائه دهد.

وی ادامه داد: بنابراین این رویکرد هم به نوعی هویت سازی است، هم فرهنگ سازی است و هم موجب رشد و ارتقای تحقیقات و علوم انسانی می شود و از سوی دیگر نظام ما را در برابر تفکرات لیبرالیستی و سکولاریستی غرب محفوظ و مصون می دارد و واکسینه می کند.

قائم مقام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تحول علوم انسانی را امری شدنی و نزدیک به ذهن دانست و اذعان کرد: به نظر می رسد با توجه به نیروهای خلاق و محققان و پژوهشگران برجسته ای که ما در کشور داریم، می توانیم به این افق دست پیدا کنیم البته اگر اوایل پیروزی انقلاب اسلامی بودیم و قرار بود این بحث مطرح شود، شاید تا اندازه ای این موضوع مشکل و دشوار به نظر می رسید اما امروز در حوزه علوم انسانی اساتیدی داریم که هم کاملا مسلط به مبانی اندیشه های غربی هستند هم معلومات دینی آن ها پر و پیمان و قابل توجه است که به آن ها قدرت و توان نظریه پردازی می دهد.

آیت الله رجبی در پایان سخنانش خاطر نشان کرد: بنابراین مهم آن است که طی یک برنامه دقیق و حساب شده، مبتنی بر یک راهبر اساسی، بحث تحول علوم انسانی پیگیری شود ضمن آن که در برخی مراکز از جمله موسسه آموزشی و پژوهشی آیت الله مصباح این فعالیت آغاز، و در این راستا شورای سیاست گذاری علوم انسانی نیز تاسیس شده است و محققان آن برای تدوین فلسفه علوم انسانی و نقد مبانی فلسفه غرب، طرح هایی در دست اجرا دارند که این اقدام را مبارک دانسته و امیدواریم در آینده ای نزدیک ثمرات رضایت بخش آن را به نظاره بنشینیم.

انتهای پیام/